Çalışanlara ikinci emeklilik hakkı

1 Ocak 2017'den itibaren 45 yaş altı ücret karşılığı çalışan herkes, işverenleri aracılığıyla otomatik olarak bir emeklilik planına dahil olacak. Devlet sisteme katılanlara ekstra teşvik verecek.

Türk vatandaşı olup 45 yaşını doldurmamış olanlardan ücret karşılığı çalışanlar, işverenin yasa hükümlerine göre düzenlediği bir emeklilik sözleşmesiyle emeklilik planına dahil edilecek ve ücretinin en az yüzde üçü yatacak. Çalışan daha yüksek bir tutarda kesinti yapılmasını işverenden talep edebilecek. Çalışanın katkı payı, prime esas kazancının yüzde üçüne karşılık gelen tutar olacak. Bu oranı 2 katına kadar artırmaya ve yüzde bire kadar azaltmaya Bakanlar Kurulu yetkili olacak. Bu tutar çalışan ücretinin ödeme gününü takip eden iş günü, işveren tarafından şirkete aktarılacak. İşveren katkı payını zamanında şirkete aktarmazsa çalışanın birikiminde oluşan parasal kayıptan sorumlu olacak.

Çalışanın iş yerinin değişmesi halinde, yeni iş yerinde bu madde kapsamında bir emeklilik planı varsa, çalışanın birikimi ve sistemde kazandığı emekliliğe esas süresi yeni iş yerindeki emeklilik sözleşmesine aktarılacak. Yeni iş yerinde emeklilik planının bulunmaması halinde çalışan, talep ederse önceki iş yerinde düzenlenmiş sözleşme kapsamında katkı payı ödemeye devam edebilecek.

Emeklilik hakkının kullanılması halinde, hesabında bulunan birikimi en az 10 yıllık, yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana, birikiminin yüzde beşi karşılığı ek devlet katkısı ödemesi yapılacak.

Çalışan emeklilik planına dahil olduğunun kendisine bildirildiği tarihten itibaren 2 ay içinde sözleşmeden cayabilecek. Cayarsa ödenen katkı payları, varsa hesabındaki yatırım gelirleri ile birlikte 10 iş günü içinde çalışana iade edilecek. Yatırılan paranın değer kaybetmemesini şirket sağlayacak.
Cayma hakkını kullanmayan çalışan, katkı payı ödemesine ara verilmesini talep edebilecek. Çalışan adına bireysel emeklilik hesabına ödenen katkı payları üzerinden devlet katkısı sağlanacak. Çalışanın cayma hakkını kullanmaması halinde, sisteme girişte bir defaya mahsus olmak üzere, bin TL ilave devlet katkısı sağlanacak. Bakanlar Kurulu, bu tutarı yarısına kadar artırabilecek. Çalışan katkı payının takip ve tahsil sorumluluğu şirkete ait olacak. Şirketlerce fon işletim gideri kesintisi dışında başka bir kesinti yapılamayacak. İsletmelere her bir ihlal için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca 100 TL idari para cezası uygulanacak.

Sistemin düzgün işleyebilmesi için, primler asgari ücret gibi sabit ve standart bir göstergeyi baz almalıdır. Fazla katkı yapmak isteyenler için ise bir derece tablosu ile geliri yayınlanmalıdır.

Bu haliyle eksik ve yanlış uygulamalar çoktur. Devlet katkısını alabilmek için en az 10 yıl sistem de kalmanız gerekiyor. 10 yılda da sistemin onlarca kez değişeceği bilinen bir gerçek artık. Uzun vadeli ve ileriye dönük yatırımlar yapmak macera aramakla eşdeğer. Asgari ücretin yüzde üçünü yani 12,5 lira devlet aylık destek verecek ve devlet katkısına faiz çalışmayacak. 10 yıl sonra paranın değeri düşecek vs. Ömrümüz bu tür değişikliklerle geçti. Daha önce de bu tarz işler yapılmış başarılı olunamamış ve vatandaş mağdur olmuştu. Paraları düşük rakamlarla, taksit taksit geri ödenmişti.

Bireysel emeklilik sisteminde emeklilik yaşı 56'dır. Minimum 10 yıl kaldıktan sonra devlet katkısının yüzde 60/yüzde 75'ini alabilirsiniz. Yada emekli aylığınızla beraber toplu alırsınız. Emekli olmadan çıkarsanız neredeyse kendi yatırdığınız para ile en düşük faizi alırsınız, yani elinizde birikiminden başka bir şey kalmıyor. Tahminim iki ay sonra asgari ücret karşılığı çalışanlar sistemden çıkmak için başvuracaklardır.

HÜLYA ÇAKICI