Göksel Çaydanlık

Russell'ın çaydanlığı diğer bir adıyla göksel çaydanlık, filozof Bertrand Russell tarafından dinlerin yanlışlanamaz savlarının yanlışlanması görevinin kuşkuculara düştüğü görüşünü çürütmek amacıyla ileri sürülen bir benzeşim. Illustrated dergisinin 1952'de içeriğine kattığı (hiç yayımlamadığı) "Bir Tanrı var mı?" isimli makalesinde Russell şöyle yazmış;
Eğer ben Dünya ve Mars arasında eliptik bir yörüngede güneşin etrafında dönen Çin seramiği bir çaydanlık olduğunu öne sürseydim ve bu çaydanlığın en güçlü teleskoplarımızla bile tespit edilemeyecek kadar küçük olduğunu ekleyecek kadar da dikkatli olsaydım kimse bu görüşümün tersini kanıtlayamazdı. Ama devam edip de bu savımın yanlışlanamaz nitelikte oluşundan dolayı insan aklının ondan kuşku duymasının kabul edilemez bir küstahlık olacağını söyleseydim herkes haklı olarak saçmaladığımı düşünürdü. Ancak eğer böyle bir çaydanlığın varlığı eski kitaplarca onaylansaydı her Pazar günü kilisede kutsal gerçeklik olarak öğretilseydi ve okullarda çocukların beynine kazınsaydı onun varlığından kuşku duymak bir gariplik belirtisi olarak görülür ve o kuşkuyu duyan kişiye yakın çağda bir ruh doktoruyla yada daha önceki çağlarda bir Engizisyon yargıcıyla bir randevu alınırdı. (Bertrand Russell)

Aklımız bizi yanıltabiliyor ama olmayan Tanrı değil bizleriz, karanlık olan da aklımız değil gördüklerimiz. Gerçekliğimiz hak ve hakikate ulaşmıyorsa karanlığa atılan ok gibidir. Her şey aslında kolaydır, var olmayan sorunları varmış gibi düşünmediğimiz sürece. Belirsiz bir ortamda gerçeği olmayan bir durumu bulmak tüm mesele, gerçek sebep, sonuçta olabilir. Asılsız iftiranın aslını aramak gibi bir şey. Gizde kaybolan bir insan hiçbir gerçekliğe erişemez.

HÜLYA ÇAKICI