YENİ KIDEM TAZMİNATI

Kıdem tazminatında Avusturya modeli uygulaması ön görülüyor. Yani 15 yıl çalışanın kıdem tazminatı 11 ay azalacak. Avusturya’da 5 yıllık sigortası olan tazminat alabilirken, Türkiye’de planlanan ise 15 yıldan önce verilmemesi. Türkiye’de halen 15 yıl çalışan 15 aylık kıdem tazminatına hak kazanırken, Avusturya modelinde bu süre 4 ay. 25 yıl çalışan ise Türkiye’deki mevcut sisteme göre 25 ay yerine 9 aylık kıdem tazminatıyla yetinmek zorunda kalacak. Türkiye'de bir defa tazminat alan çalışan 5 yıl tazminat alamayacak. Hali hazırda mevcut sistemde 1 yıl çalışan işçiler işten çıkarıldıkları veya haklı nedenlerle kendileri iş akdini feshettikleri takdirde kıdem tazminatı alabiliyorlar. Kadınlar evlendikleri tarihten itibaren 1 yıl içinde işten ayrıldıklarında, erkekler de askere giderken kıdem tazminatını alma hakkına sahipler. Avusturya’nın kendi sosyo ekonomik koşullarına göre hazırlanmış modeli Türkiye’de uygulanabilirliği ne kadar doğru olabilir?

Model alınan ülkedeki asgari ücret; Avusturya net 1873 Euro-brüt 2393 Euro. Bizim ülkemiz de Euro karşılığı net 395 Euro-brüt 500 Euro. Öncelikle dünyanın en refah ekonomileri örnek alınıyor. Çalışan insanımız için kıdem tazminatı bir güvencedir. İşçinin elinde kala kala bir kıdem tazminatı kaldı çünkü. Asgari ücretin mantığı yaşamı idame ettirmek için minimum gereken paradır. Ve bunun da hayatta kalabilmek için elimize tırtıklanmadan geçmesi gerekiyor. Ülkemiz de asgari ücret hesaplaması kişinin günlük yiyebileceği kadar ekmek üzerinden yapılıyor ve bu şaka değil saf bir gerçektir.

Finans konusun da ciddi problemler var fikrimce. Hükumet burada işvereni değil kendisini düşünüyor görünüyor. Sonuçta işverinin kişiye verdiği kıdem tazminat rakamı o yıl verilecek vergiden düşürülüyor çünkü. Büyük şirketler tazminatı finanse edebiliyor ama küçük işletmeler zaten ucu ucuna çarkı çevirebiliyor. Dolayısıyla işleri kötü gittiğinde tazminatı verecek bir birikimi de mevcut olmuyor ve yine işçi zarar görüyor. Devlet memuru gibi özel sektör çalışanı (işçi) da emekli olduğu zaman bir tazminat alabilse çok daha adil olur diye düşünüyorum.

Kıdem tazminatı hesabında şu anda son brüt ücret dışında para ve para ile ölçülebilir her şey dahildir ama fazla mesai dahil değildir. Yeni tasarıya göre ise işçinin hiç bir avantajı yok. Mevzu tazminatın düşürülmesi ve fondaki paranın değerlendirilmesi. Burada yasal olarak işçi (özel sektör) temsilcisi olan sendikacılara iş düşüyor. Emeklilik yaşı yükseldi sendikacılardan ses çıkmadı. İtibarı hizmet yılı kalktı yine ses yok. Bakalım şimdi ses çıkacak mı!

HÜLYA ÇAKICI